Hanım sağlığı, her geçen gün daha çok dikkat çeken bir mevzu olsa da, bayanlara özgü sıhhat sorunları, çoğu zaman göz ardı edilen ve daha azca konuşulan bir alandır.
Bayanların vücut yapısı, hormonal farklılıkları ve üreme sistemi, birçok hastalığın yalnızca hanımlarda görülmesine niçin olabilir.
Bu hastalıklar, çoğu zaman hususi bir tedavi ve izlem gerektirir; zira erkeklerde ya asla görülmez ya da fazlaca daha değişik seyreder.
Bayanların karşılaşmış olduğu bu sıhhat sorunları, genetik, çevresel ve hormonel faktörlerden kaynaklanabilir ve zamanında teşhis edilmediğinde ciddi sıhhat problemlerine yol açabilir.
Bu yazımızda, yalnızca hanımlarda görülen sıhhat sorunlarını, nedenlerini, emarelerini detaylı bir halde derledik.
TURNER SENDROMU
Turner sendromu, bir X kromozomunun eksikliği yada hasarı sonucu meydana gelir.
Bu genetik bozukluk, yalnızca hanımlarda görülür.
Normalde bayanlar XX kromozomlarına sahipken, Turner sendromu olan bireyler tek bir X kromozomuna haiz olabilir.
Emareleri; boy kısalığı, yumurtalıkların işlevsizliği ve kısırlık, geniş boyun, düşük saç çizgisi, kalp, böbrek sorunları, zihinsel gelişim geriliği (çoğu zaman hafifçe).
Tedavi: Büyüme hormonu tedavisi, östrojen ve progesteron tedavisi (menstruasyonu başlatmak için), tertipli sıhhat izlemeleri (bilhassa kalp ve böbrek sorunları için).
POLİKİSTİK OVER SENDROMU (PCOS)
Polikistik over sendromu, yumurtalıkların normalden fazla sayıda ufak kist ihtiva ettiği, hormonal dengesizlikle karakterize bir durumdur.
PCOS, hanımlarda sık görülen bir üreme bozukluğudur ve çoğu zaman hormon dengesizliği ile ilişkilidir.
Emareleri; tane düzensizlikleri (adetin olmaması yada aşırı kanama) aşırı tüylenme (yüz, karın, sırt) aşırı kiloluluk ve kilo alma saç dökülmesi kısırlık (yumurtlama bozukluğu).
Tedavi: Hormon tedavisi (doğum denetim hapları), insülin duyarlılığını artırıcı ilaçlar (metformin), kilo yönetimi, tüp bebek tedavisi.
ENDOMETRİOZİS
Endometriozis, rahim iç duvarı dokusunun (endometrium) rahim haricinde büyümesi sonucu ortaya çıkar.
Bu hastalık, tane döngüsündeki düzgüsel değişimler sebebiyle, rahim haricinde büyüyen dokunun ağrıya, iltihaplanmaya ve kimi zaman kısırlığa yol açmasına niçin olur.
Emareleri; şiddetli tane ağrıları pelvik ağrı cinsel ilişki esnasında ağrı kısırlık idrar yaparken yada bağırsak hareketlerinde ağrı.
Tedavi: İlaç tedavileri (ağrı kesiciler, hormon tedavileri), laparoskopik cerrahi (dokuların çıkarılması), tüp bebek tedavisi (kısırlık tedavisi).
OVARİAN KANSERİ
Ovarian kanseri, hanım üreme sisteminin en tehlikeli kanser türlerinden biridir.
Erken evrelerde emare vermediği için çoğunlukla geç teşhis edilir.
Belirtleri; karnın alt kısmında şişkinlik karın ağrısı iştah kaybı sık idrara çıkma vajinal kanama.
Tedavi: Cerrahi müdahale (yumurtalıkların çıkarılması), kemoterapi, radyoterapi.
SİSTEMİK LUPUS ERİTEMATOZUS (SLE)
Lupus, bağışıklık sisteminin vücudun sıhhatli dokularına saldırmış olduğu otoimmün bir hastalıktır.
Hanımlarda erkeklere bakılırsa fazlaca daha yaygın görülür.
Emareleri; yüzde kelebek şeklinde döküntü eklem ağrıları bitkinlik böbrek, kalp ve akciğerlerde hasar.
Tedavi: İmmünosupresif ilaçlar, anti-inflamatuar tedavi, steroidler.
MÜLLERİAN AJANAZİSİ (MÜLLERİAN DUKTUS ANOMALİSİ)
Müllerian ajanazisi, hanım üreme organlarının düzgüsel gelişim eksiklikleriyle karakterize bir hastalıktır.
Bu durum, rahim, vajina ve fallop tüplerinin tam olarak gelişmemesi sonucu ortaya çıkar.
Emareleri; tane görmeme yada tane düzensizliği kısırlık vajinal yapı bozuklukları cinsel ilişki esnasında ağrı.
Tedavi: Cerrahi müdahale (rahim yada vajinal yapıların düzeltilmesi), tüp bebek tedavisi (kısırlık tedavisi).
VAJİNAL ATROFİ
Vajinal atrofi, östrojen seviyelerinin düşmesiyle vajinada kuruluk, incelme ve esneklik kaybı meydana gelir.
Bu durum, menopoz süreci ve bazı tedavilerde yaygın olarak görülür.
Emareleri; vajinal kuruluk cinsel ilişki esnasında ağrı sık idrara çıkma vajinal enfeksiyonlara yatkınlık.
Tedavi: Östrojen tedavisi (topikal yada sistemik), su bazlı lubrikantlar, vajinal nemlendiriciler.
X FARGİLE SENDROMU
X fragil sendromu, genetik bir hastalıktır ve çoğu zaman erkeklerde daha belirgindir.
Sadece bayanlar da taşıyıcı olabilir ve daha hafifçe emareler izah edebilir.
Bu hastalık, zihinsel geriliğe yol açabilir ve toplumsal becerilerde zorluklar yaratabilir.
Emareleri; dil gelişiminde gecikme, zihinsel gerilik (bilhassa erkeklerde belirgindir), davranışsal değişimler (toplumsal zorluklar, kaygı).
Tedavi: Eğitim ve davranış terapileri, ruhsal destek, konuşma terapisi.
